In België neemt het aantal initiatieven rond wereldburgerschapseducatie toe, zowel binnen de federale overheid als in de Gemeenschappen. Federaal zorgt wereldburgerschapseducatie voor een nieuwe, verruimde oriëntatie binnen de ontwikkelingssamenwerking. In Vlaanderen ligt het mee aan de basis van de toenemende aandacht voor burgerschapscompetenties op school.
Federale ontwikkelingssamenwerking
De wortels van wereldburgerschapseducatie liggen in België grotendeels in de ontwikkelingssamenwerking. Wereldburgerschapseducatie zorgt er voor een nieuwe oriëntatie. Het gaat niet langer alleen over sensibilisering rond problematieken en ontwikkelingsactiviteiten in het Zuiden. Het gaat ook en vooral over inzicht bijbrengen in mondiale uitdagingen en ontwikkelingen. En het inzicht dat die enkel kunnen worden aangepakt via internationale solidariteit en samenwerking.
In België is de federale overheid bevoegd voor ontwikkelingssamenwerking. Binnen de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking promoot de Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) initiatieven rond wereldburgerschapseducatie, zowel binnen als buiten het onderwijs.
DGD doet dit niet alleen via het programma BeGlobal, dat deel uitmaakt van het Belgisch ontwikkelingsagentschap Enabel. Ook ondersteunt het tal van ngo’s aan beide kanten van de taalgrens die zich dagelijks inzetten voor het versterken van wereldburgerschapseducatie.
Lees hier meer over het beleid van de Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD).
Lees hier meer over de WBE-enagementen van het Belgisch ontwikkelingsagentschap Enabel.
Vlaams onderwijs
In Vlaanderen ligt wereldburgerschapseducatie mee aan de basis van de nieuwe eindtermen burgerschap. De Vlaamse overheid kwam in 2019 met 16 nieuwe sleutelcompetenties voor het onderwijs. Burgerschap – met een nodige portie wereld – vormt een van de transversale of vakdoorbrekende sleutelcompetenties. Het verschil met de vakoverschrijdende eindtermen van voorheen is dat deze burgerschapseindtermen niet langer een inspanningsverplichting voor de school inhouden, maar ook een resultaatsverplichting. UNESCO’s Global Citizenship Education wordt expliciet genoemd als inspiratiebron voor deze nieuwe eindtermen.
Daarnaast zetten de pedagogische projecten van de grootste onderwijsverstrekkers in Vlaanderen het belang van wereldburgerschapseducatie in de verf. Vanuit hun eigen benadering – actief burgerschap (GO!, Stedelijk Onderwijs Antwerpen) en inspirerend burgerschap (Katholiek Onderwijs Vlaanderen) – benadrukken zij de nood aan meer mondiaal bewustzijn en kritisch burgerschap op school.
In heel wat individuele scholen zetten directies, leerkrachten en leerlingen bovendien samen de schouders onder baanbrekende wereldburgerschapsprojecten en -trajecten. Wereldburgerschapseducatie raakt er dus steeds meer ingeburgerd. Het besef groeit dat dit niet zomaar een extra taak is voor scholen, maar net een fundamenteel aspect van onderwijs in de 21ste eeuw.
Lees hier meer over de eindtermen burgerschap van de Vlaamse overheid.
Lees hier meer over de burgerschapsconcepten van het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, Stedelijk Onderwijs Antwerpen en Katholiek Onderwijs Vlaanderen.